Concrete acties voor de natuur

Zelf aan de slag

U bent een privépersoon, bedrijf, school of gemeenschap (gemeente, wijkcontract,...) dichtbij het kanaal. U bent geïnteresseerd in de natuur omdat die het leven in de buurt aangenamer maakt en omdat u graag wil meewerken aan het beschermen en ontwikkelen van de biodiversiteit in Brussel, vooral langs het kanaal. Goed nieuws: er zijn heel veel manieren waarop u kan meedoen! Hieronder hebben we een aantal concrete acties opgelijst die u naar eigen smaak en mogelijkheden thuis kan uitvoeren.


Eenvoudige dingen om zelf te doen

• Behoud op uw perceel de bestaande habitats (vochtige zones, dood hout, braakland, ruig weiland,...) om de fauna en flora die zich daar genesteld hebben in stand te houden.
• Laat een klein deel van uw terrein verwilderen om er een klein stuk braakland te creëren: dat zal al gauw heel wat soorten aantrekken en evolueren tot een interessant ecosysteem.
• Een eenvoudige stapel dood hout die ergens in uw groene ruimte ligt, zal heel snel een verrassende bron van leven blijken te zijn (paddenstoelen, slakken, vogels, knaagdieren,...).
• Holle ruimtes in muren of dakgoten zijn ideaal voor vogels, insecten en planten. Laat ze onaangeroerd of maak er nieuwe bij.
• Een composthoop betekent niet alleen minder afval in uw vuilbak maar trekt ook heel wat bezoekers aan (wormen,...), waarvan sommige zelfs zullen blijven om er hun winterslaap door te brengen.
• Een insectenhotel (hommels, bijen,..) bestaat uit eenvoudige materialen zoals boomstronken of bakstenen met gaten, bamboestokken, stro… Insecten hebben soms moeite om een plaats te vinden voor hun nest of om eitjes te leggen, en kunnen zich dan in zo’n hotel komen nestelen.
• In de winter, als het koud is, zijn voederplankjes voor vogels een goed idee, zeker op plaatsen waar voedselbronnen (zaadjes,...) moeilijker te vinden zijn door de grote verstedelijking.
• Nestkastjes voor holenbroedende vogels ophangen compenseert het verdwijnen van hun habitat (dakgoten, bomen,...) in de stad. Een duwtje in de rug dat meer dan welkom is voor de soorten in de kanaalzone, zoals de witte kwikstaart, gierzwaluw, zwaluw, mees, mus en roodstaart.
• Vleermuizen houden zich vaak op in de buurt van het kanaal, op zoek naar voedsel, en hebben grote holle ruimtes nodig voor hun nest. Ook hier kunnen nestkasten helpen.
• Bouw een muur van droge stenen (zonder mortel) en u zal zien dat die helemaal vanzelf uitgroeit tot een ecosysteem (mossen, slakken, insecten, hagedissen,...).
• Laat klimplanten op de muren groeien, zoals klimop, kamperfoelie of clematis. Het levert u niet alleen een mooiere muur op maar de begroeiing trekt ook fauna aan (vogels, bijen,...).
• Terrassen, balkons of vensterbanken zijn ook geschikt voor de natuur (bloembakken,...) en brengen kleur en biodiversiteit in een wijk.
• Laat een deel van uw gazon groeien om er een ruig weiland van te maken dat bijen, vlinders en andere bestuivende insecten aantrekt. U hoeft het maar één keer per jaar te maaien, in augustus. Door dan pas te maaien, kunnen verschillende vogels en knaagdieren er in alle rust hun nest bouwen.
• Maak van een deel van uw groene ruimte een mooie bloemenweide. Een stuk grond dat u eerst heeft omgewoeld, kan u in de herfst of aan het begin van de lente inzaaien met kleurrijke bloemen. Wacht tot het einde van de zomer voor de jaarlijkse maaibeurt.
• Tussen midden november en midden april kan u een haag planten, liefst met een mix van inheemse soorten (haagbeuk, meidoorn, hulst, kornoelje,...), en verschillende soorten struiken in uw groene ruimte aanbrengen. Kies voor drachtplanten en struiken met vruchten om zangvogels en bestuivende insecten aan te trekken.
• Koppel het nuttige aan het aangename en plant fruitbomen aan (appelboom, pruimenboom, ribes,...). Als u weinig plaats heeft, kan u een aantal van hen ook tegen een muur planten.
• Kies voor mechanische en thermische onkruidverdelging in plaats van sproeistoffen. Zo helpt u mee om bestuivende insecten en vogels die zich met onkruid voeden in stand te houden, maar het is ook goed voor de kwaliteit en het peil van het grondwater.
• Enz...

Voor wie een stap verder wil gaan

• Een hek door een haag vervangen, of een hek plaatsen die de doorgang van de wilde dieren mogelijk maakt (egels, amfibieën,...).
• Met een eenvoudige aanpassing van een dakgoot kan u het regenwater opvangen dat van het dak spoelt. U kan het regenwater opslaan in een tank om het verder te gebruiken, maar u kan er ook rechtstreeks een waterbekken mee vullen of een zogenaamde wadi, waar het water dan in de bodem kan infiltreren. De vochtige zones die zo ontstaan zijn bijzonder waardevol omdat ze maar weinig voorkomen. Ze trekken libellen aan maar ook amfibieën en vogels. Het opgevangen water komt bovendien niet in de riolering terecht, waardoor het risico op overstroming van de riolering in het kanaal (bij aanhoudende zware regenval) kleiner wordt.
• Leg een poel aan in een halfnatuurlijke zone die in de zon ligt en zorg voor zachte hellingen. U kan er planten zetten die typisch zijn voor vochtige zones (gele lis, watermunt,...). Voor een waterdichte bodem kan u kiezen uit klei, beton, een zeil,...
• Door niet-waterdoorlatende oppervlaktes te verkleinen kan het hemelwater gemakkelijker in de bodem doordringen en wordt de natuurlijke cyclus van het water bewaard. Het kan gaan om heel eenvoudige ingrepen, zoals een paar kasseien of klinkers uit een koer of terras weghalen, maar u kan ook verdergaan en bijvoorbeeld bij de aanleg van parkeerplaatsen kiezen voor grastegels.
• In een stedelijke omgeving met veel mineralen kunnen ook (extensieve of intensieve) groendaken het verschil maken voor een betere levenskwaliteit. Bovendien beperken ze het afvloeien van regenwater naar de dakgoten en ze dragen bij tot de uitbouw van de ecologische corridor: een groendak biedt vogels en insecten uit de omgeving beschutting en voedsel, wat ze elders vaak niet vinden.
• Op een grote gevel kan een verticale tuin (clematis, klimop, bloembakken,...) het gebrek aan groene ruimtes in de stad enigszins opvangen. Zo’n groene gevel zorgt er bovendien voor dat het in het gebouw aangenaam fris blijft, ook als het buiten erg warm is. En de muur blijft gegarandeerd vrij van graffiti.
• Nieuwe groene ruimtes met een gevarieerde beplanting, in de publieke ruimte of bij mensen thuis, zijn sowieso goed voor de leefomgeving van bewoners en voor het uitbouwen van een groen netwerk.
• Drijvende eilandjes en oevers waar de natuur weer haar gang mag gaan (door stenen aan te brengen, schanskorven met beplanting, houtwallen,...) kunnen het kanaal opnieuw vergroenen.
• Ecoducten en vistrappen helpen dieren om obstakels op hun weg te overwinnen.

Voor meer informatie

Infofiches van Natagora (FR - Réseau Nature) >
Maak van je tuin een natuurgebied (Natuurpunt) >
Brochure ‘Een natuurlijke en gezellige tuin’ (Leefmilieu Brussel) >